Znałam Wielkiego Człowieka . . .

 

 

                Księdza Profesora dr hab. Jana Kantego Pytla poznałam na Wydziale Papieskim UAM ponad dziesięć lat temu. Poza wykładami, w kuluarach uczelni otoczony studentami, dosłownie jaśniał pośród nich. Widziałam, z jakim ożywieniem z nim rozmawiali, jak go słuchali, by nie uronić ani słowa.

Wcześniej, zanim oddałam do druku książkę „A włosy im czesał biblijny wiatr”, właśnie on opatrzył ją krótką przedmową, o charakterze imprimatur, czyli oficjalnej aprobaty władz kościelnych. On też uznał, że napisane przeze mnie wiersze o kobietach Starego i Nowego Testamentu są zgodne co do treści z wykładnią tekstu natchnionego w duchu Kościoła. Poręczenie takie było wręcz nieodzowne w przypadku rozpowszechniania tekstów, powstałych w oparciu o lekturę Biblii.

Po kilku miesiącach internetowej korespondencji, Ksiądz Profesor złożył mi propozycję przystąpienia do Stowarzyszenia Twórczego im. Romana Brandstaettera, którego był wieloletnim prezesem. Poczytywałam to sobie za ogromny zaszczyt, ale i nobilitację, bowiem wówczas przynależność tę trzeba było co pewien czas przypieczętować napisaniem i wygłoszeniem referatu na wyznaczony przez Księdza Profesora temat, oczywiście związany z bogatą twórczością Brandstaettera. On też, wspólnie z Wydziałem Papieskim UAM organizował ogólnopolskie konferencje naukowe, podczas których członkowie STOWBRAN owe referaty wygłaszali. Jakże ogromną intuicją i znajomością predyspozycji danej osoby wykazywał się Ksiądz Profesor, zlecając nam do opracowania poszczególne zagadnienia. Przyznam, że z pewną obawą oczekiwałam określenia materii, z którą będę miała się zmierzyć. Niepotrzebnie, bowiem przyszło mi napisać referat w oparciu o obraz XVI wiecznego malarza niderlandzkiego Hieronima Boscha, zatytułowany „Wóz z sianem”, a ściślej o wiersz Romana Brandstaettera, temu dziełu poświęcony. Ksiądz Profesor skonstatował to później tak: – Pani Mario, wiedziałem, że jako plastyk po prostu sobie Pani z tym poradzi.

Był mentorem niezwykle skupionym i uważnym, zwróconym całym sobą ku temu, z kim rozmawiał. Potrafił słuchać, a słuchając, patrzył w serce. Przebywanie w jego obecności dawało poczucie błogiego spokoju, wewnętrznej radości ale i przekonania, że ma się do czynienia z mędrcem. Zaiste, wiedzę posiadał ogromną, z zakresu teologii, biblistyki, filozofii, retoryki, historii, literatury etc. Zdumiewająca była też jego pamięć i orientacja w różnych dziedzinach nauki, elokwencja i swoboda wypowiedzi. A przecież już wtedy był w podeszłym wieku. Kiedy ze względu na stan zdrowia i sędziwe lata ustąpił z funkcji prezesa Stowarzyszenia im. Romana Brandstaettera, zaczęliśmy spotykać się w studiu Radia EMAUS, podczas nagrywania cyklicznych programów literackich. Najpierw były to krótkie audycje na podstawie książki „A włosy im czesał biblijny wiatr”. Każda z nich, w łącznej liczbie 50 dotyczyła jednej bohaterki wiersza, a wiersz opatrzony był kontekstem biblijno-historycznym, omawianym przez Księdza Profesora. Jakże cenną pamiątkę stanowią dziś te nagrania.

Były też opracowywane kolejne nagrania z udziałem ks. Jana Kantego. Występował w nich jako autor nowego tłumaczenia z języka greckiego ostatniej z biblijnych ksiąg, czyli Apokalipsy Świętego Jana. Są dwie wersje owego tłumaczenia, dwa wydania: jedno skromne, o poręcznym formacie, drugie, wielkoformatowe w charakterze albumu, zawierające odpowiednio dobrane do tekstu ilustracje. Są nimi reprodukcje dzieł malarskich profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Grzegorza Bednarskiego.

We wspomnianym cyklu radiowym Ksiądz Profesor przedstawił trzy nurty, występujące w Apokalipsie: historyczny, proroczy, eschatologiczny. Objaśniał też jej bogatą symbolikę, wizje, błogosławieństwa, świat zwierząt, triadę diaboliczną czy czterech jeźdźców Apokalipsy. Szczególne wrażenie wywarła na mnie audycja o pięknie języka, jakim napisana jest ta Księga.

Dla nas, towarzyszących Księdzu podczas nagrań w studiu, była to okazja do wysłuchania jego arcyciekawych wynurzeń, objaśnień, czy malowniczych komentarzy. Miało to charakter wykładów, przy czym wykładowca mówił „z głowy”, posiłkując się tylko krótkimi hasłami, odręcznie zapisanymi na kartce. Czasem zdarzało się jednak, że odpłynął za daleko w swych dywagacjach, wówczas wystarczyło naprowadzić go na jakiś szczegół, i wszystko wracało na właściwe tory.

W przerwach opowiadał o swoich pobytach ze studentami w Ziemi Świętej, nierzadko dorzucając jakąś anegdotę, czy żartobliwą dygresję. Po zakończonych nagraniach, zwykle jeszcze przez chwilę pozostawaliśmy w studiu; mogłam wtedy podzielić się z nim najgłębszą myślą, refleksją. Miał też dar podtrzymywania na duchu. Wystarczyło jedno jego słowo, jedno spojrzenie.

Nikomu nie narzucał swoich przekonań religijnych, za to pięknie i mądrze potrafił mówić o wierze w Boga.

Kiedy został przyjęty w poczet członków Poznańskiego Oddziału ZLP, chyba nie do końca potrafiliśmy docenić wielkość i charyzmę jego osoby. Zwykle zachowywał się bardzo skromnie, nigdy nie dawał odczuć posiadanego tytułu, czy stopnia naukowego. Potrafił też rozbawić towarzystwo, i co znamienne, nie stwarzał do siebie dystansu, choć mimo woli w jego obecności, człowiek jakby bardziej się miarkował. Był człowiekiem otwartym, życzliwym, po prostu dobrym. Obracał się w sferach wysoce intelektualnych i naukowych, ale chętnie uczestniczył też w spotkaniach poetyckich, np. w Poema Cafe. Pamiętam, jak kiedyś siedzieliśmy we dwoje przy stoliku. Zamówienia trzeba było składać samemu, nie czekając aż podejdzie do stolika obsługa kawiarni. Wówczas Ksiądz Profesor, jak prawdziwy dżentelmen, zaproponował mi kawę, sam poszedł ją zamówić, uiścił rachunek a potem zabawiał miłą rozmową, dopóki nie zaczął się program artystyczny.

W pamięci pozostał mi szczególnie jego głos i uśmiech. Głos niski, z gatunku „radiowych”, o ciepłej barwie, przykuwający uwagę, z charakterystycznym, nie do końca poprawnie wymawianym „r”. Natomiast uśmiech – ciepły i serdeczny, niemal chłopięcy, emanujący także ze spojrzenia, z całej jego osoby. Został mi po nim zapis mailowej wymiany zdań, dedykacja wpisana do książki, ale przede wszystkim głębokie przeświadczenie, że znałam Człowieka naprawdę Wielkiego.

Maria Magdalena Pocgaj

Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis!

Dodaj komentarz