„Labor Omnia Vincit’ podczas „Rewizji osobistej” Zdzisławy Kaczmarek – Ryszard Biberstajn o wartościach tej książki

Siła słabości

            Kiedy czytam wiersze Zdzisławy Jaskulskiej-Kaczmarek i przyglądam się jej notom biograficznym rozproszonym w sieci, uderza mnie coś, co jest obce większości autorów. Owa większość, przyobleczona w mniej czy bardziej dopasowane kostiumy poetów i poetek, przekonana o dojrzałości swoich artystycznych działań, publikuje książki z zadziwiająco wysoką częstotliwością. Nierzadko tomiki podobne do siebie, jak kolejne odcinki telenoweli. Jeśli temu towarzyszy słabe zaplecze intelektualne i artystyczne, to mamy do czynienia z dokonaniami co najmniej wątpliwymi.

Tymczasem Zdzisława Jaskulska-Kaczmarek wydaje swój nowy zbiór po dwunastu latach „milczenia”. Owszem, publikowała w tym czasie, lecz wyłącznie w prasie i wydawnictwach zbiorowych, poza tym udzielała się w strukturach Związku Literatów Polskich. Jeśli jednak miarą pełnej aktywności twórczej są autorskie tomiki, to trzeba przyznać, że ta przerwa u niej jest znacząca. A przede wszystkim nieprzypadkowa.

Postawa cechująca tę poetkę to ogromna powściągliwość i nieufność. Przekłada się na traktowanie własnych doznań, refleksji i wreszcie języka z rezerwą godną mędrca, co ma swoje umocowanie kulturowe, choćby w stoicyzmie i samym Sokratesie. Zwątpienie tego ostatniego wyrażone w słynnym zdaniu o własnej wiedzy-niewiedzy było przecież podparte głęboką autorefleksją.

Dystans ów towarzyszy zresztą Zdzisławie Jaskulskiej-Kaczmarek od początku jej twórczej drogi. Wystarczy przyjrzeć się tytułom większości poprzednich zbiorów, zawierającym oksymoroniczne przeciwieństwa albo wyrażającym jakiś brak: „Poznaj gościnę przydrożnego kamienia” (1985), „Jak najdalej od siebie” (1992), „Wyjęta z granic cienia” (1993), „Najwierniejszy z nieprzyjaciół” (1993), „Ptaki pustych gniazd” (2006).

Postawa ta najmocniej widoczna jest w „Rewizji osobistej”. Przytoczmy choćby takie wiersze, jak zaczynające się od słów „.***Bezimienna”, „***Poruszam się niepewnie”, „***Ona się zdarza”, „***Boję się słów zimnych”. A w nich takie oto stwierdzenia: anonimowa czuję się bezpiecznie / nie boję się kieszonkowców bardziej / niż złodziei dusz i umysłów; w innym miejscu: to miłość bywa sprzedajna // najuczciwsza jest obojętność.

Życie postrzegane jest przez poetkę jako pełne trudów i traumatycznych  przejść. Nie da się jednak czytać tych utworów wprost i na tym poprzestawać. Ich z pozoru mroczny klimat i wymowa pełnią bowiem ważną rolę w porządkowaniu świata wewnętrznego poprzez nazywanie jego zjawisk. Przez to ma miejsce także oswajanie z lękiem przed mrokami rzeczywistości i czegoś, co nazywane bywa smugą cienia.

W takim właśnie wymiarze poezja ta spełnia zadanie autoterapii, którą Jaskulska-Kaczmarek ma odwagę dzielić się z czytelnikiem.

P1290261REWIZJA OSOBISTA-okładka1.

(otwórz)

REWIZJA OSOBISTA-OKŁADKA 2.

Oprócz tonu „rozrachunkowego”, pełnego wątpliwości, rozterek, a niekiedy kryzysów „wiary poetyckiej”, pojawia się w „Rewizji osobistej” także bardzo wyraziście artykułowana nadzieja, że ponad wszystkie zwątpienia istnieje jednak szczególna „élan vital”, siła twórcza, która – chociaż u Zdzisławy Jaskulskiej-Kaczmarek bardzo dyskretnie – jest motorem rozwoju jej poezji. Nawet wówczas, gdy oznacza to walkę z własną słabością i lękiem, a może zwłaszcza wtedy. Najbardziej wybrzmiewa to w wierszach autotematycznych, silnie introwertycznych: Strach ślepiami bazyliszka / zagląda w oczy // udaje mi się / stanąć po drugiej stronie lustra / zabijam go / jego własnym spojrzeniem („***Strach ślepiami bazyliszka”).

W takich oto „desperackich” aktach tkwi siła poezji. Prawdziwa moc, z której czerpać może każdy, kto zada sobie trud pochylenia się nad tymi wierszami.

Ryszard Biberstajn

Opracowanie redakcyjne :Lucyna Kończal – Gnap
Opracowanie graficzne,skład i łamanie: Joanna Dąbrowska
Projekt okładki: Joanna Dąbrowska
Fotografie: Zdzisława Jaskulska Kaczmarek
Zdzisława Jaskulska Kaczmarek 2018
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu 2018
ISBN 978-83-86357-48-2
Wydanie I, str.115
__________________________________________________________________
25 października w Miejskiej i Gminnej Bibliotece Publicznej w Nowym Tomyślu miała miejsce promocja tomu poetyckiego Zdzisławy Kaczmarek pod znamiennym tytułem „Rewizja osobista”. Promocja książki – wydanej przez biblioteczną oficynę – połączona była z uroczystością wręczenia poetce Srebrnego Medalu „Labor Omnia Vincit” (Praca Wszystko Zwycięża) przyznanego przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego za krzewienie idei pracy organicznej. Jest on wyrazem uznania dla jej pracy zawodowej, poetyckiej oraz charytatywnej i społeczno-kulturalnej.  Prowadząca spotkanie dyrektor Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu Lucyna Kończał-Gnap zaprezentowała sylwetkę Zdzisławy Jaskulskiej Kaczmarek oraz wspólnie z artystą malarzem Zdzisławem Połącarzem dokonała wręczenia medalu.

(otwórz)

zdj Zdzisi 1

Zdz 5

admin
zdjęcie Zdzisławy Kaczmarek – jej własne archiwum
zdjęcie podczas spotkania promocyjnego oraz wręczenia medalu – ze strony internetowej
MiGBP w Nowym Tomyślu, za zgodą dyrektor Lucyny Kończal-Gnap

Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis!

Dodaj komentarz