Związek Zawodowy Literatów Polskich w pierwszym okresie działalności zajmował się unormowaniem podstaw bytu pisarzy, ochroną ich praw, zasad zarobkowania, obroną przed wyzyskiem wydawców. Ustalano stawki honorarium należne za każdy wers prozy i poezji w czasie, kiedy w miejsce dewaluującej się marki polskiej wprowadzano złotego.
Sprawę traktowano poważnie, Ogólnopolski Zjazd Literatów powołał komisję do opracowania prawa autorskiego, według projektu profesora Fryderyka Zolla. Finalnie uchwalono (poprzez komisje sejmowe i senackie) prawo autorskie w 1926 roku.
W Poznaniu od początku powstania Oddziału w 1921 roku po rok 1933 dokumentacja znajdowała się w zachowanym jego archiwum – w Dziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej. Około roku 1971 kierownikiem tego działu była dr Maria Szymańska. Autorzy Księgi Jubileuszowej (1921 – 1971) zawdzięczali jej udostępnienie archiwalnych teczek. Archiwum to zostało prawdopodobnie zdeponowane w BU przez Bolesława Koreywę po ustąpieniu z prezesury (1933).
(otwórz)
Lista członków ZZLP w Poznaniu, rok 1930
Niestety, z późniejszego okresu – od roku 1933 do wybuchu wojny – nie zachowały się żadne dokumenty. Sekretariat i archiwum mieściły się w lokalach Związku w Pałacu Działyńskich. Prawdopodobnie tam dokumenty uległy zniszczeniu.
(otwórz)
W Pałacu Działyńskich mieściły się lokale Związku.
W połączeniu z konkursem – Turniejem Poetów – odbywały się Bale Literackie, pod protektoratem wojewody poznańskiego a także księżny Czartoryskiej.
W roku 1927 – „dzięki osobistym staraniom prezesa Związku Poznańskiego” – Magistrat Miasta Poznania ufundował wieczystą Nagrodę Literacką im. Jana Kasprowicza, wypłacaną co dwa lata w wysokości 10 tysięcy złotych (zasługę powołania tej nagrody przypisywało sobie więcej osób).
ZZLP zabiegał w tym samym czasie w Związku Miast Polskich o ustanowienie nagród państwowych przez większe polskie miasta – odpowiedziało pięć miast – fundatorów nagród.
Państwową Nagrodę otrzymali, m.in.: Żeromski, Staff, Makuszyński, Kaden-Bandrowski, Goetel, Szaniawski, Świętochowski, Przerwa-Tetmajer, Berent, Orkan, Tuwim, Nałkowska.
Przyznanie po raz pierwszy Nagrody Literackiej Miasta Poznania Romanowi Dmowskiemu wywołało burzę dyskusyjną, bowiem kontrkandydatami byli, m.in.: Stanisław Przybyszewski, Emil Zegadłowicz, Bolesław Koreywo (prezes Oddziału w latach 1922 – 1933). W kolejnych latach Nagrodę Literacką Miasta Poznania otrzymali: Arkady Fiedler (1936) i Stanisław Wasylewski (1938) – prezes Oddziału.
Zenon Kosidowski, prezes Oddziału w latach 1934 – 1937
Związek Literatów ustanowił swoją nagrodę. W roku 1937 otrzymał ją Jan Sztaudynger, w 1938 – Jadwiga Popowska.
Stanisław Wasylewski, prezes Oddziału w latach 1938 – 1939
Przez wiele lat na listach członków obok znaczących nazwisk literatów widniały nazwiska osób posiadających osiągnięcia naukowe, które niewiele miały wspólnego z literatura piękną. Formalnie domagano się posiadania dwóch książek w dorobku – ale nie wnikano, czym one są i w jakiej formie wydane (dzieło naukowe, broszura, bajeczka). Na tle dziwnego stosowania kryteriów oceny doszło w 1933 roku do „zamachu stanu” w Związku Poznańskim.
oprac: Anna Andrych
na podstawie:
Księga Jubileuszowa (1921 – 1971) 50 lat Poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich
Informator – Pisarze Wielkopolski (1971)
zdjęcia: Księga Jubileuszowa
oprac. zdjęcia wizerunkowego: Agata Widzowska