O Romanie Wilkanowiczu

     W roku 1866, sto pięćdziesiąt pięć lat temu urodził się Roman Wilkanowicz,  pisarz, poeta, dziennikarz, satyryk. Uczestnik i bard Powstania Wielkopolskiego.

Już jako kilkunastoletni chłopak musiał na swoje życie zarabiać. Pracował, jak podaje Papee – chłopiec do posyłek, jako robotnik, później nastąpiły lata wędrówek po całej środkowej Europie. Powrócił w Poznańskie w roku 1903 i zrazu zaczął pracować jako robotnik w fabryce maszyn Cegielskiego.

Zwrócił na siebie uwagę W. Łebińskiego, znanego poznańskiego dziennikarza, który polecił go do pracy w “Wielkopolaninie”.  Dzięki stypendium Kościelskich uzupełnił swoje wykształcenie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po powrocie z Krakowa zaczął na dobre pracę w dziennikarstwie.

Był doskonałym humorystą, który w swoich tekstach uwiecznił ginące zwyczaje i obyczaje przedmieść poznańskich, utrafiając znakomicie w ton chwaliszewskich «szczunów”, obywateli Środki i Zawad (Wianki – Chrzciny na Zawadach – Karnawał na Chwaliszewie – Niedziele Poznańskie w zbiorkach” Goździem w slip” – “Tam i nazod”).

Podczas I wojny światowej jak wielu Wielkopolan pod zaborem został powołany do pruskiej armii. Szybo jednak zdezerterował, w ukryciu pisał teksty przypominające rodakom, że walka z Prusakiem jest świętym obowiązkiem, że nadejdzie kres cierpień narodowych. Najmocniej i najgoręcej bolało go, że straszna wojna światowa zmusiła Polaków różnych zaborów do walki przeciw sobie.

Od 1913 r. wydawał pismo satyryczne “Pręgierz” (reaktywowane w 1928). Po 1918 współpracował z “Rzeczpospolitą”, “Przeglądem Porannym”. Współzałożyciel klubu artystyczno-literackiego “Świt”. Od 1926 wydawał dwutygodnik humorystyczny “Hau hau”. Działał w kabarecie “Ździebko”.

Zmarł w 1933 roku; 25 listopada 1978 r. odbył się pogrzeb honorowy Romana Wilkanowicza na Cmentarzu Garnizonowym na Cytadeli w związku z obchodami 60. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego.

 

admin – na podstawie: Kalendarium poznańskie, LepszyPoznan.pl