Szklany ptaszek

Niemal biegłam, żeby się nie spóźnić, a dzień był upalny, gorący, jak to w sierpniu. 90 urodziny Heleny Gordziej! Sala czytelni BU wypełniona po brzegi, już od progu uderzał zapach kwiatów. Stały w pękatych wazonach, powietrze falowało, przez otwarte okna dochodził z ulicy typowy, miejski hałas. Na honorowym miejscu drobniutka, srebrnowłosa kobieta, o łagodnej twarzy, z konkretnie zarysowanymi brwiami, jakby w wyrazie zdziwienia. Uroczystość dopiero miała się rozpocząć. Pod oknem przygotowywał się do występu Tomasz Gubański, oboista z Poznańskiej Filharmonii, wielki admirator zarówno twórczości jak i osoby Poetki. Anna Andrych, prowadząca spotkanie, sprawdzała, czy wszystko jest na swoim miejscu. Korzystając z chwili, w której akurat nic się nie działo, podeszłam dyskretnie do siedzącej Heleny, przykucnęłam, żeby złożyć życzenia. Po czym wyciągnęłam w jej kierunku zamkniętą dłoń, mówiąc: Złapałam go dla Ciebie! Na widok szklanego ptaszka zaśmiały jej się oczy. Kupiłam go razem z białą różą, bo wydał mi się idealny na prezent: lotny jak poezja, kruchy i delikatny a zarazem w kształcie zwartej bryłki. Nie wiedziałam, że i kolor będzie trafiony – fiolet z domieszką ultramaryny! Identycznej barwy suknię miała na sobie Jubilatka.

(otwórz)

Ktoś pomyśli: jaka to błaha rzecz. Nieistotny drobiazg. Ale tak jak „z powszednich chwil utkana jest wieczność”, tak właśnie drobiazgi sprawiają nam największą radość. W tym uśmiechu była prawdziwa Helenka! Ta, która ciepłym, zatroskanym słowem zwraca się do typków spod ciemnej gwiazdy. Ta, która nie boi się zganić dryblasów z blokowiska. Ta, która darowuje tomik swoich wierszy przygodnie napotkanej osobie, co z nosem spuszczonym na kwintę, nie dostrzega być może sensu własnego życia. Ta, która wie, co doradzić pani psycholog, bezradnie stojącej „pod ścianą” i skłonnej popełnić coś nieodwracalnego. Matka poetów, nazwana tak kiedyś przez Witka Różańskiego. Siostra w bólu, jak określił ją Edmund Pietryk. Całująca konie prosto w chrapy, kochająca wszystko, co pełza i lata. Helena Gordziej, nie zabiegająca o splendory, tytuły, nominacje. Autentyczna, daleka od pozorów i blichtru. Normalna, ludzka. Nieskora do prawienia komplementów i słodkich słówek. Czasem dosadna, krytyczna do bólu, ale sprawiedliwa. Dlatego ten szklany ptaszek, kropla atramentowej nocy dla Poetki, która nie boi się pisać o ciemności. Bo ma w sobie dość samoistnego światła. I dość siły wewnętrznej, choćby te fizyczne zdawały się ją opuszczać. Tak, to prawda, Helena pożegnała Erato, ale może nie na zawsze. Może ten szklany ptaszek będzie dla niej jak symboliczna pałeczka w sztafecie poezji, która ciągle jeszcze się rozgrywa…

Maria Magdalena Pocgaj

—————————————————————————————————————

Jubileusz Heleny Gordziej

7 sierpnia 2018 roku w Czytelni Novej Biblioteki Uniwersyteckiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu licznie przybyli goście uhonorowali Helenę Gordziej. Obecnością, gratulacjami i życzeniami, kwiatami i upominkami.

Jubilatkę powitała  Bożena Oborska – wicedyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej, w imieniu nieobecnej dyrektor Małgorzaty Dąbrowicz, własnym oraz   pracowników BU.  Złożyła gratulacje i kwiaty.

(otwórz)

Anna Andrych (sekretarz zarządu ZLP OP) dokonała otwarcia uroczystości jubileuszowej, powitała  Helenę Gordziej oraz wszystkich obecnych i krótko przedstawiła program uroczystości.

Paweł Kuszczyński – prezes poznańskiego oddziału ZLP wygłosił laudację. Ale – jaką laudację . . .
My, literaci wysłuchaliśmy jej z uwagą oraz tym razem pełniejszą świadomością, że oto mamy przed sobą Osobowość. Znaną nam od wielu lat, a w miarę upływu czasu nabierającą szlachetnej wartości, znaczącej dla nas. Nie tylko poprzez dokonania i tomy poezji. Poetka staje się nam jeszcze bliższa poprzez swoją naturalność, prawdę, skromność i dystans do siebie, a także poczucie humoru, którym  z wdziękiem dzieli się z tymi, którzy jej słuchają.
(otwórz)

Wiersze i prozę jubilatki z dużą klasą zaprezentowali – Agata Widzowska, jedna z najmłodszych naszych koleżanek – członków poznańskiego oddziału ZLP i Jan Janusz Tycner – głos Radia Emaus z upodobaniem i atencją czytający strofy poetyckie Heleny Gordziej. Specjalnie wybrany fragment opowiadania „Ładny pogrzeb” – abstrahując od tego tytułu – wywołał uśmiech zadowolenia Autorki na obudzone pewne miłe wspomnienie, którym podzieliła się z zasłuchaną i uśmiechniętą publicznością.

prof. Tomasz Gubański (Akademia Muzyczna i Filharmonia Poznańska) zaprosił Helenę Gordziej i jej gości na ucztę muzyczną wyczarowując na oboju utwory, które ubogaciły uroczystość, a stanowiły jednocześnie hołd złożony przed ulubioną i cenioną przez niego Poetką.

Alina i Krzysztof Galasowie przy dźwiękach gitary śpiewająco złożyli Jubilatce podarunek – jej własny wiersz, ciepło przyjęty zarówno przez Autorkę jak i publiczność.

Wcześniej Krzysztof Galas jako przewodniczący czteroosobowej kapituły, a przede wszystkim pomysłodawca i fundator wręczył Helenie Gordziej statuetkę „Władysław”, która nawiązuje do zasług dla kultury polskiej Władysława Stanisława Reymonta – noblisty oraz pierwszego wybranego prezesa poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich. „Władysław” stanowi formę podziękowania Jubilatce za twórcze dokonania oraz wieloletnią aktywność w pracach zarządu ZLP OP, za wkład do kultury środowiska, regionu i kraju.

Wśród osób przybyłych na uroczystość, składających gratulacje i życzenia obecni byli profesorowie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, osoby reprezentujące Urząd Miasta i Urząd Marszałkowski, wydawnictwa, biblioteki . . . . ale także ci wszyscy, którzy chcieli uścisnąć dłoń Jubilatki, ponieważ ją cenią i szanują, a nawet kochają.

Krystyna Czajka, Czesław Kruczek (Urząd Marszałkowski)

Pani Krystyna Czajka reprezentowała Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Wożniaka.
Helena Gordziej oraz obecni w czytelni goście w skupieniu oraz poczuciu dumy i radości wysłuchali słów  bardzo serdecznych i nobilitujących  skierowanych do jubilatki.
Pan Czesław Kruczek – z-ca dyrektora Departamentu Edukacji Urzędu Marszałkowskiego jest częstym gościem zapraszanym na spotkania organizowane przez poznański oddział ZLP. Cenimy sobie nie tylko jego obecność niemal jak w rodzinie (co zostało głośno zauważone w trakcie uroczystości), ale także trafne, cenne uwagi oraz  wypowiedzi pełne ciepła i naturalnej sympatii, które stanowią dowód  przychylności wobec danej osoby, okoliczności czy znaczącego wydarzenia.

Cezary Ostrowski – zastępca dyrektora Wydziału Kultury Urzędu Miasta Poznania.
Dla Heleny Gordziej, Organizatorów jubileuszu oraz członków poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich  zauważenie tego jubileuszu i samej postaci jubilatki jest bardzo istotne. Ugruntowuje ono świadomość i pewność, że pośród literatów w naszym oddziale są osoby nietuzinkowe, które zasługują na uwagę i  pozytywną opinię, a źródło tej uwagi i opinii płynie z Urzędu Miasta Poznania. To źródło działa ożywczo, życiodajnie na całe nasze środowisko i stanowi motywację do dalszych, wartościowych działań.

Małgorzata Halec

Teresa Januchta

Na stoliku można było dostrzec nie tylko szklanego ptaszka, ale także pięknego konika leżącego ze zwróconym uważnie na Jubilatkę spojrzeniem oraz podkowę, prawdziwą, znalezioną „na szczęście” (Helena Gordziej  kochała przecież konie, pisała o nich w wierszach . . . ).

Filip Fornalczyk, syn Feliksa Fornalczyka – pisarza zaprzyjaźnionego z Heleną Gordziej.

Redaktorzy Radia Emaus

Matka i Syn – poeci: Helena i Zbigniew Gordziej

Dwukrotnie odśpiewano Helenie Gordziej „Sto lat”, które zaintonowali: na oboju Tomasz Gubański, na gitarze Krzysztof Galas plus kilkadziesiąt głosów  w Czytelni Novej Biblioteki Uniwersyteckiej.

————————————————————————————————————–

W przeddzień jubileuszu w „Głosie Wielkopolskim” oraz w Radio Emaus przypomniano sylwetkę Heleny Gordziej wraz z informacją o uroczystości jubileuszowej w Bibliotece Uniwersyteckiej.

Radio Emaus i Radio Poznań wyemitowały w niedzielę 12 sierpnia audycje:
1) reportaż z jubileuszowego spotkania,
2) rozmowę z Heleną Gordziej i Marią Magdaleną Pocgaj

Towarzystwo Hipolita Cegielskiego z racji nieobecności przedstawiciela podczas uroczystości przekazało drogą pocztową list gratulacyjny dla Heleny Gordziej – Wspaniałej Dumy Polskiej Poezji.

————————————————————————————————————–
Dedykacja w debiutanckim tomie  . . .

(otwórz)

Jerzy Beniamin Zimny tak wspomina na swoim blogu:

„Jubileusz poetki Heleny Gordziej wypadł okazale, postarali się o to, młodsi koledzy i koleżanki, którzy tłumnie przybyli do Biblioteki Uniwersyteckiej mimo dokuczliwego upału. Jubilatkę znam od ponad czterdziestu lat, miałem tę przyjemność poprosić ją o dedykację w debiutanckim tomiku, który leży na mojej półce od 1979 r. Mam taki zwyczaj zbierać debiutanckie dedykacje po latach. Kolekcja debiutów w moim archiwum jest okazała, posiadam wszystkie debiuty, jakie się ukazały w latach 1970-1989. Wygląda to niekiedy zabawnie, kiedy proszę znanego poetę o wpis do jego debiutu. Tak było i we wtorek, tym razem Helenka zrobiła mi tę przyjemność, zaskoczona jak wszyscy inni, których o to prosiłem.

Helena Gordziej – „Matka Poetów” – mianowana tym tytułem przez Witka Różańskiego, szczyci się okazałym dorobkiem – ponad pięćdziesiąt tytułów. Trudno zliczyć jej publikacje, wielu młodych poznańskich poetów pukało do jej drzwi z prośbą o poradę, dwoje z nich – Barbara Tylman i Krzysztof Galas, zabrali we wtorek podczas licznych wystąpień głos, składając jubilatce serdeczne podziękowania . . .”

—————————————————————————————————————

Helena Gordziej

(otwórz)

Debiutowała w 1970 roku wierszami na łamach „Gazety Poznańskiej”. W 1979 ukazał się jej debiutancki tom „Odchodzące pejzaże”, a następnie m.in. „Między nowiem a pełnią”, „Spragnione źródła”, „Kształty chwil”, „Dzień w kolorze piasku” , „Dekalog jutra”, „Ponaglanie świtów”, „Trzeźwy ból”,„Żegnam Erato”.
Jej wiersze zamieszczono w „Antologii Tysiąclecia Irbis”(1998), w dziesiątkach almanachów i antologii oraz podręcznikach szkolnych.
Dorobek twórczy Heleny Gordziej to 50 książek poetyckich, prozatorskich, satyrycznych i książek dla dzieci: „Zegarynka”, „Chodaczek i Truchcik”, powieści społeczno-obyczajowych: „Bramy czasu” i „Ładny pogrzeb” oraz książki satyrycznej „Szczony i pindy od Chwaliszewa do Wildy”.

Helena Gordziej jest tłumaczką poezji niemieckiej i „Baśni Andersena”. Natomiast jej poezję przetłumaczono m.in. na języki: białoruski, serbsko-chorwacki, grecki, czeski, niemiecki, esperanto, hiszpański, rumuński, ukraiński i francuski.

Na temat jej twórczości napisano trzy prace magisterskie.

Jest laureatką licznych nagród. Między innymi: Funduszu Literatury, XV Międzynarodowego Listopada Poetyckiego, Międzynarodowego Kongresu Poetów w Lublinie, Nagrody im. Jana Kasprowicza, Nagrody im. Marii Konopnickiej.

Doceniono Helenę Gordziej i uhonorowano m. in. „Złotym Hipolitem”, jako Wybitną Osobowość Pracy Organicznej, , Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Złotym Krzyżem Zasługi.
Przez 35 lat pracowała w Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu.
W 1976 roku razem z Henrykiem Gutowskim założyła pierwsze w Polsce Ekologiczne Stowarzyszenie Środowisk Twórczych „Ekoart”.
Jest dumna z tego, że przez całe życie mogła pomagać innym.

—————————————————————————————————————-

Kilka lat temu o jubilatce tak napisał krytyk Dariusz Tomasz Lebioda:

„Helena Gordziej osiągnęła to, czego nie udaje się znaleźć wszystkim – mądrość i piękno, a nade wszystko liryczną nieśmiertelność. To się udaje doprawdy poetom największym. W jej wierszach zderzyła się niezwykła wprost inteligencja, wyczucie języka, umiejętność budowania metafory, zdolność konstruowania piętrowych obrazów i wielorako głębokich przestrzeni. Ta prosta dziewczyna dostała od losu dar poezji i profecji, stała się osobowością literacką ogromnego formatu – nikt, kto będzie pisał o literaturze Wielkopolski przełomu wieków nie będzie mógł jej pominąć”.

—————————————————————————————————————

Z listu gratulacyjnego zarządu poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich

Z okazji Jubileuszu 90. urodzin składamy Helenie Gordziej serdeczne gratulacje oraz wyrazy najwyższego uznania za udział w upowszechnianiu kultury oraz rozbudzaniu wrażliwości, poczucia piękna, wartości artystycznych oraz estetycznych doznań, zwłaszcza wśród młodzieży Poznania i Wielkopolski.

Działalność Jubilatki w poznańskim oddziale Związku Literatów Polskich zaznacza się nie tylko wartościowymi tomami poezji, ale także społeczną pracą – przez wiele lat w zarządzie oddziału (sekretarz), potrzebą współtworzenia i chęcią pomagania innym – z pełną życzliwością, szczególnie osobom rozpoczynającym dopiero swoją drogę twórczą.
Pasja i aktywność przyczyniły się w znacznym stopniu do pomnożenia dorobku kulturalnego naszego miasta
i województwa, zapisały się trwale na mapie kulturalnej kraju.

Niech ten piękny Jubileusz 90. urodzin stanowi dla Szanownej Jubilatki powód do refleksji pełnych zadowolenia i satysfakcji, a jednocześnie do dalszego poetyckiego tworzenia i obdarzania nas nadal wartościowymi jego owocami.

Prosimy przyjąć serdeczne podziękowanie oraz życzenia długich lat życia w dobrym zdrowiu, a także pogody ducha na każdy dzień.

—————————————————————————————————————

Uroczystość jubileuszową Heleny Gordziej przygotowała i prowadziła Anna Andrych.

Tomasz Gubański – czarodziej muzycznej uczty

————————————————————————————————————–

Symboliczne róże w podziękowaniu Bożenie Oborskiej i Krystynie Jazdon (Paweł Kuszczyński).

Serdeczne podziękowania za współpracę i pomoc składamy: Pani Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej Małgorzacie Dąbrowicz i Wicedyrektor Bożenie Oborskiej, a szczególne podziękowania – dla Pani Krystyny Jazdon.

Dziękujemy prof. Tomaszowi Gubańskiemu, Krzysztofowi Galasowi, Janowi Januszowi Tycnerowi, Agacie Widzowskiej oraz osobom, które służyły swoją pomocą w przygotowaniu scenografii i sali.

—————————————————————————————————————
Opracowała:
Anna Andrych

Zdjęcia:
własność Kaliny Izabeli Zioły